Dijital Eğitim Teknolojileri: Sosyal Robotlar

1. Sosyal Robotlar Nedir?

Robotlar, günümüzde çevreleriyle etkileşime girebilmek adına algılama, öğrenme, planlama ve eyleme geçirme yeteneğiyle donatılmış makineler olarak tanımlanmaktadır (Ghallab ve Ingrand, 2020). Hayatımızda giderek yaygınlaşan robotların, insanımsı sosyal robotlar ekseninden bakıldığında bu robotların insansı  görünümü, insansı beden dili ve sosyal sinyalleşme yetenekleriyle özellikle eğitim sektöründe insan-robot etkileşimi gözler önüne serilmektedir. Robotlar, bu yeteneklerini sensörler aracılığıyla algılar, veriyi toplar, karar verir ve sonrasında hareketi gerçekleştirir. Bu yönüyle bakıldığında modern insanımızdan pek de bir farkı görülmemektedir. Robotlar, eğitim sektörü haricinde sanayi, tıp, sağlık, eğlence, tarım ve diğer pek çok alanda kullanılagelmektedir. Bu yazının genel kapsamında robotların eğitim sektörü üzerindeki etkilerinden bahsedilecektir. İnsansı sosyal robotların eğitimde önemli etkileri beklentisinin yanısıra bu  robotlar, çocukların öğretim ortakları, eğlenceli eğitim araçları, eğitimin tamamlayıcıları, öğretmenler üzerindeki yükü azaltan öğretim yardımcıları ve çocukların çalışmaları için aracı nesneler olarak görülmektedir (Alimisis ve Kynigos, 2009; Belpaeme vd., 2018; Edwards, 2018; Mubin, 2013). 

[33]

2. Sosyal Robotlarla Yapılan Bazı Çalışmalardan Örnekler

Westlund’ın (2015) bir çalışmasında, çocuklara yeni kelimeler öğretme bağlamında çocukların robotla öğrenmeyi tercih ettikleri ve robotu tablet gibi bir araçtan ziyade daha çok bir insan olarak gördükleri belirtilmiştir. Chang’in (2010) ifade ettiklerine göre insansı sosyal robotlar, daha insansı sosyal sinyaller sağlamak için beden dili ve bunun getirdikleri yeteneklere sahip olduklarından bu türden robotların ilgi çekici olması olasıdır. Köse’nin (2015) çalışmasını incelediğimizde ise  robotlara işaret dili öğretme gibi ek yetenekler kazandırmaya çalışmakla beraber bu gibi yetenek kazanımı kapsamında eğitim alanında da hepimizin bildiği kalıpları yıkabileceğine dair görüş mevcuttur (Şen, 2021). Şen’e göre (2021) eğitim-öğretim kurumu var olduğundan beri kurulan düzen “Öğretmenin ihtiyaç duyduğu her şey bir sınıf ve birkaç öğrenci” şeklindeki eski inanç artık geçerli bir paradigma değildir.

Papakostas’a göre (2021) çocuklar, robotlara biz yetişkinler gibi sadece basit bir makine değil aynı zamanda sevimli oyuncaklar olarak da davranırlar. Robotlar hareket, ses, renkli ışık ve daha pek çok interaktif yeteneğe sahip olmakla beraber çocuksu görünümleri sebebiyle de çocukların dikkatlerini çok çabuk çekebilmektedir. Ayrıca sosyal robotlar, klasik öğretmenlerden farklı olarak herhangi bir şeyi bıkmadan, usanmadan defalarca tekrar ederek öğretme sabrı göstermektedirler ve sosyal robotlar, biz istikrarsız ve değişken modern çağın insanından farklı olarak çocuklarla etkileşimleri esnasında duygusal ve davranışsal olarak kararlıdırlar. Bu nedenlerden ötürü Papakostas’a göre (2021) çocuklar sosyal robotlarla etkileşime girme konusunda istekli olma eğilimi taşımaktadırlar.

Bazı araştırmacılar, robotların insan öğretmenlerin yerini alamayacağını fakat robotların teşvik etme, ilgi çekici olma özelliği ve öğreticiliği sebebiyle bir öğretim yardımcısı olarak sınıflarda düzenli bir kullanımı olacağını vurgulamaktadır (Mubin ve ark., 2013). Chin’e göre (2011), insana benzeyen ve kullanıcıları ile doğal bir şekilde etkileşimde bulunan bu insanımsı robotlar, insanların dikkatlerini çekmek ve insanlarla sosyal etkileşime girebilmek için fiziksel bedene sahip yeni bir robot türüdür. Alkhalifah’ya göre (2015) insansı robot, tıpkı insan vücudunun genel yapısı gibi iki bacak, iki kol, üst gövde ve baş kısmına sahiptir. Lin’e göre (2011) insansı robotlar, gelişmiş sosyal becerilerinin yanı sıra yüz ifadeleri, jestler ve tonlamalar yoluyla duygu ifade etme ve beden diliyle yanıt vermeye programlanmışlardır. Kanda’nın (2004) yaptığı bir çalışmada, Robovie adındaki iki insansı robot 2 hafta boyunca bir ilkokulun koridoruna konulmuş ve teneffüs sırasında çocuklar her iki robotla da etkileşime girebilmek için serbest bırakılmıştır. Bu çalışma, bu türden bir etkileşimin bazı çocukların İngilizcelerini geliştirmeye teşvik ettiğini ve robotun düşük düzeyde İngilizce bilen çocukların ilgisini çekmede daha başarılı olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte araştırmacılar, bu bulguları sosyal psikolojideki literatüre dayandırarak insan ve robot arasındaki benzerlik ve ortak zemine sahip olmanın etkileşimi ve öğrenmeyi artırdığını öne sürmüştür (Şen, 2021). 

3. Sosyal Robot “Nao” 

Robotlarla etkileşimli eğitici oyunlar geliştirmeye yönelik çalışmalar uluslararası literatürde oldukça hakimdir. Örnek vermek gerekirse Deshmukh (2015), Nao adındaki insanımsı sosyal robotu, dokunmatik ekranlı bir cihazda oyun benzeri bir senaryo ile 11-13 yaşındaki öğrencilere harita okuma becerilerini öğretme amaçlı kullanmıştır. Bu sayede Nao robotunun, öğrenciye; harita okumak için yön, mesafe ve harita sembolleriyle ilgili bir anlayış geliştirmesi yolunda tasarlanan yeteneklerinin yardımı dokunmuştur. İnsansı sosyal robotlar -bilhassa Nao robotu- bu türden eğitim-öğretim amaçları için yaygın olarak kullanılmaktadır. En popüler eğitim robotu ve araştırmalarda en çok kullanılagelen insansı robot olma özelliği taşıyan Nao isimli robot, aynı zamanda Papakostas’ın (2021) belirttiklerine göre öğrenen robot araştırmalarının %50’sinde de kullanılmaktadır.

Bu yazının genel kapsamı çocuk-robot etkileşimi üzerine olduğundan ve insansı robotların kurgulanmış çalışmalarında sahnede ağırlıklı olarak Nao robotu tercih edildiğinden; kısaca Nao robotundan bahsedelim:

Nao robotu eğitim sektörünün çalışmalarında kilit rol oynamakla beraber programlanabilir bir eğitim aracı olarak tasarlanmıştır. Bu bağlamda aynı şekilde bir öğretmenin asistanı, bir öğrencinin arkadaşı, moderatör ve platformdur (Şen, 2021). Nao, kameralara ve ses kapasitelerine (sentez ve tanıma) sahip iki ayaklı, 58 cm’lik insansı bir robot olmasının yanında; Mwangi’ye göre (2017) Nao’nun bu fiziksel özelliklere sahip olmasının sebebi , onun bir çocuğa benzetilerek çocuklarla daha kolay yakınlık kurabilecek olmasının düşünülmesidir.

Bununla birlikte Nao robotu, 25 derecelik serbestlik ile yürüme, jestler ve başını eğme gibi insan hareketlerine yakın hareketler yapabilme, küçük nesneleri manipüle edebilme, öğrenme için yararlı işaretler ve jestler yapabilme ve aynı şekilde bahsi geçen jestleri veya işaretleri taklit edebilme gibi çeşitli özelliklere sahiptir (Masson vd., 2016; Tanaka vd., Matsuzoe, 2012; Masson vd., 2016; Yadollahi vd., 2018; Akalın vd., 2013). Ayrıca, Nao’nun cümleleri yüksek sesle söylemesini ve çocukla sözlü olarak konuşmasını sağlayan bir konuşma sentez modülü de mevcuttur (Van Der Drift, 2014).   

[30]

Bu sayede Nao, sesinin hızını ve tonunu kolayca ayarlayabilir ve Nao’nun bu özelliği özellikle öğreterek öğrenmede, örneğin okumayı öğrenmede oldukça yararlıdır. Nao yüz ifadelerinden yoksun olmasına rağmen, duyguları (öfke, korku, sevinç, üzüntü ve şaşkınlık) ifade edebilmektedir (Mwangi, 2017). Nao’nun duyguları simüle etme yolu, vücut hareketleri ve göz çevresindeki LED’ler (yanıp sönen ve renk değiştiren) aracılığıyladır. Bu nedenle, Nao’nun yüz ifadesinin olmaması, çocuğun hissettiği yakınlığa engel değildir (Şen, 2021). Aynı zamanda Nao sosyal robotu, küçük çocukların yabancı dil öğrenmeleri bağlamında çocuklara yardımcı olmak için kurgulanmış çeşitli araştırmalarda da kullanılmaktadır.

İnsansı sosyal robotlara Nao dışında örnek verecek olunursa Kaspar, Lego Mindstorms, iRobiQ, Alice, Probo, Zeno, CommU ve Sota, QTrobot, Kine Tron, hitchBOT, Joe Robot, Tico, Paro, Pleo, Keepon, SIMA Robot, Pepper bunlardan birkaçıdır.

4. Eğitim-Öğretimde Sosyal Robotlar

Sosyal robotlar, bazı konuların öğrenilmesini desteklemek için konumlandırıldığı eğitim-öğretimde, yardımcılar olarak önemli bir yere sahiptir [5], [19]. STEM denilen yani bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik konularını kapsayan eğitimin yanı sıra (ikinci) dil öğretiminde de robotlar, etkili bir eğitim desteği sunabilmektedir [6], [44]. Robotlar, öğrencilerin ortamında fiziksel olarak bulunarak etkili bir şekilde birebir öğretimi sağlayabilir [20]. Grup temelli eğitime göre; birebir robotla eğitim, daha yüksek öğrenme kazanımları ortaya çıkarabilir [39]. Bu durum ise robotun sosyal olarak destekleyici davranış sergileme yeteneğiyle mümkün hale gelir [34]. Bununla birlikte, dil öğretiminde robotların ne ölçüde etkili dil öğretmenleri olabileceği ve etkili robot dil öğretmenlerinin en iyi nasıl tasarlanacağı hala belirsizlik taşımaktadır. Vogt (2019), bunun nedenlerinden biri olarak birçok yeni çalışmanın istatistiksel olarak yetersiz olması ve/veya çoğu zaman yalnızca tek bir etkileşim oturumundan elde edilen sonuçların toplanması olduğuna inanmaktadır (örn., [11], [16]). 

İnsan-robot etkileşimi (HRI) deneylerinin geliştirilmesi ve yürütülmesinde sadece tek bir etkileşim oturumunun tercih edilmesinin sebebi uzun süreli etkileşim çalışmalarına (birden fazla oturumlu çalışmaları)  kıyasla zaman alıcı ve maliyetli olmamasıdır [4]. Kısa süreli çalışmalardan elde edilen sonuçlara bakıldığında ise öğrenciler daha önce bir robotla etkileşime girmeyeceğinden ve bu nedenle oluşacak etkileşim “yenilik etkisinden” etkilenebileceğinden ciddi şekilde yanlı olabilmektedir [10]. Bu bağlamda öğrenicinin bir robotla etkileşime girmesinin etkisini birden çok durumda araştırmak için uzun vadeli çalışmalar esastır. Uzun süreli çalışmalar, özellikle eğitim robotları için kritik öneme sahiptir çünkü ikinci bir dili konuşmak ve anlamak (L2) gibi belirli bir beceriyi öğrenmek, tekrar ve zaman gerektirir [25]. Bu konu kapsamında Vogt (2019), bir robot kullanmanın etkililik değerini ya da belirli bir etkileşim stratejisini incelemek için ideal olarak daha uzun bir süre ve çoklu etkileşimler boyunca, istatistiksel olarak iyi güçlendirilmiş bir örnek kullanılarak çoklu koşulların araştırılması gerektiğinin önemine vurgu yapmaktadır. Kısaca özetlemek gerekirse insan-robot etkileşimi çalışmaları artmalıdır ve tek bir oturumdan ziyade çoklu oturumlu deney düzenekleri tasarlanmalıdır.

Robotların neden etkili öğretmenler olabileceğine dair iyi bir argümanın varlığı somutlaştırılmış biliş kavramından gelmektedir. İnsan dilinin kullanımı, diğer dil kullanıcıları ile olan etkileşimlerimize ve fiziksel dünya ile olan etkileşimlerimize dayanmaktadır. Diğer ekran tabanlı teknolojilerle karşılaştırıldığında, fiziksel bir robotla olan etkileşimler bu tür bir zemin sağlar ve üç boyutlu, elle tutulur bir dünyada konumlanır [32]. Bu konumlanış bize etkileşimin fizikselliği, dili anlama ve bilimsel düşünme gibi bilişsel süreçlerimizin bedensel deneyimlerimiz tarafından desteklendiğini belirten somutlaşmış biliş paradigmasının gerçek bir uygulamasına izin vermektedir (örneğin, gerçek dünyada algılama ve hareket etme) [14] . 

5. Etkileşim ve Sosyal Robotlar

Etkileşimin fizikselliğinin kendini gösterebileceği özelliklerden biri, robotların hem sözlü hem de sözlü olmayan iletişim kurarak çok modlu etkileşime girmesidir. Sözlü olmayan iletişim jestlerle robotlara kazandırılabilir. Jest araştırmasında, genellikle simgesel jestler (işaret etme gibi) ikonik jestlerden (hareket şeklinin göndergesiyle bazı fiziksel benzerliğe sahip olduğu) ayırt edilir [27]. Her iki hareket biçimi de L2 (second language)  öğrenimi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir. Gösterimsel jestler, ortak dikkat oluşturmaya yardımcı olur ve bu da kelime anlam haritalarının öğrenilmesine fayda sağlar [37]. Eğitmenler tarafından üretilen ikonik jestler, çocuklarda [36] ve yetişkinlerde [24], [23] ve ayrıca jestler robotlar tarafından üretildiğinde [11] kelime öğrenimi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir. Hareketlerin yararlı olmasının nedeni tam olarak açık değildir ancak kelimelerin anlamlarını belirlemeye yardımcı olabilir veya belki de dolaylı olarak motor kortekste hareketlerin üretimini simüle eden (hatta aktive eden) çağrışımları aktive edebilirler. 

Vogt’un (2019), robotların ikonik ve simgesel hareketler veya yalnızca simgesel hareketler kullanarak 5-6 yaş çocuklarıyla yabancı bir dilden temel kelime öğretimi üzerindeki etkisini araştırdığı çalışması yedi oturumluk bir boylamsal çalışma olmakla beraber  ayrıca, bir tablet oyunu tarafından desteklenen bir robot ile etkileşime girmenin etkisi, robot olmadan sadece bir tablet oyunu ile etkileşime girmeye benzetilmiştir. Daha önceki birçok çalışmanın aksine bu çalışma 194 çocuktan oluşan bir örneklem büyüklüğü ile istatistiksel olarak iyi bir güce sahiptir (genel ve detaylı bir bakış için Vogt vd., 2019). Vogt’un (2019) çalışmasının amacı, yapılandırılmış birebir öğretim oturumlarında sosyal robotların ne ölçüde etkili olabileceğini, robotların bir tablet uygulamasından daha etkili olup olmayacağını ve ikonik jestlerin faydalı olup olmayacağını araştırmaktı. Sonuçlar ise kabaca bahsedilecek olunursa bir robot ve bir tablet oyunundan oluşan ders verme etkileşiminin etkili olduğunu göstermekle beraber sadece bir tablet uygulaması kullanmaya kıyasla robotun etkililik değerini ya da uygulandıkları gibi ikonik jestlerin kullanımını göstermediği yönündedir.

Genel olarak bu çalışma, sosyal robotların, erken çocukluk döneminde okul öncesi çocuklara ikinci dil öğretimine yani yabancı dilde kelimeleri öğretmek için ne ölçüde katkıda bulunabileceğine dair yürütülen geniş ölçekli bir değerlendirme çalışması sunmuşlardır. 

6. Eğitim Sektöründe Sosyal Robotlara Yer Vermek Zorluk Oluşturur mu? 

Belpaeme (2018), eğitimi desteklemek adına teknolojiyi kullanmanın birtakım zorlukları olduğundan bahsetmektedir. Bu bağlamda özellikle eğitim sektöründe sosyal bir robot kullanmak, robotun sosyal ve fiziksel çevredeki varlığı ve robotun kullanıcıda yarattığı beklentiler nedeniyle bu zorluklara sebep olmaktadır. Etkileşimin sosyal ögesinin otomatikleştirilmesi özellikle zordur: Robot eğitmenler, kısıtlı bağlamlarda özerk bir şekilde çalışabilse de; kısıtlamasız ortamlarda tamamen özerk sosyal ders verme davranışı anlaşılması zor olmaya devam etmektedir. Bu yüzden etkileşimin sosyal ögesinin otomatikleştirilmesinin özellikle zor olduğundan bahsetmektedir.

Yine Belpaeme’e göre (2018) robotların sosyal dünyayı algılaması, uygun şekilde hareket edebilmeleri için ilk adımı oluşturmaktadır.  Bu perspektiften bakılırsa robot eğitmenler, yalnızca kullanıcının sunulan eğitim içeriğine verdiği yanıtları doğru bir şekilde yorumlamamalı, aynı zamanda görev katılımını, kafa karışıklığını ve dikkati gösteren hızlı ve nüanslı sosyal ipuçlarını da yorumlayabilmelidir (Belpaeme vd., 2018).

Otomatik konuşma tanıma ve sosyal sinyal işleme son yıllarda gelişmiş olmasına rağmen, tüm popülasyonlar için yeterli ilerleme kaydedilmemiştir. Örneğin, daha genç kullanıcılar için konuşma tanıma, çoğu etkileşim için hala yeterince sağlam değildir [17]. Hareket, duruş ve bakışları okumaya yönelik gelişmiş algılama teknolojileri [20], robotları eğitmek için kendi yolunu bulmuş olsa da çoğu sosyal robot eğitmeni, öğrencinin sosyal davranışını doğru bir şekilde yorumlayabilme derecesiyle sınırlı olmaya devam etmektedir (Belpaeme vd., 2018).

Vogt (2017) okul öncesi çocukların, çocuk ve robot arasındaki etkileşimlerin koşullu ve çok modlu olması ve uygun geri bildirim biçimleri sağlanması gerektiğinden bahsetmekte ve aynı zamanda uzun vadeli etkileşimleri kolaylaştırmak için ortak bir zemin ve güven oluşturmak için robotun ilk karşılaşmada uygun özenle tanıtılmasının önemli olduğunu düşünmektedir. Ayrıca robot, çocukların dil öğrenmedeki ilerlemelerini ve belki de ders oturumları sırasındaki  duygusal durumlarını takip edebilmeli ve bunlara uyum sağlayabilme özelliğine sahip olmalıdır [41].

Alan yazında insan-robot etkileşimine dair pek çok çalışma mevcuttur. Ancak bu yazı kapsamında ele alınan çalışmalardan da yola çıkılırsa  insansı robotların eğitim sektöründe kullanımına dikkat çekilmiştir. Teknik çözümler ve pedagojik avantajları doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu oldukça açıktır. 

Kaynaklar:

[1] Akalin, N., Uluer, P., Kose, H., ve Ince, G. (2013). Humanoid robots communication with participants using sign language: An interaction based sign language game.  2013 IEEE workshop on advanced robotics and its social impacts,181-186.

 [2] Alimisis, D., ve Kynigos, C. (2009). Constructionism and robotics in education.  TERECoP Project: Teacher education on robotic enhanced constructivist pedagogical methods. Athens, GR: School of Pedagogical and Technological Education, ASPETE, 11–26.

 [3] Alkhalifah, A., Alsalman, B., Alnuhait, D., Meldah, O., Aloud, S., Al-Khalifa, H. S., ve Al-Otaibi, H. M. (2015). Using NAO humanoid robot in kindergarten: a proposed system.  2015 IEEE 15th International Conference on Advanced Learning Technologies, 166-167.

[4] Baxter, P., Kennedy, J., Senft, E., Lemaignan, S., ve Belpaeme, T. (2016). From

characterizing three years of HRI to methodology and reporting recommendations.  The Eleventh ACM/IEEE International Conference on Human Robot Interaction,  391–398.

 [5] Belpaeme, T., Kennedy, J., Ramachandran, A., Scassellati, B., ve Tanaka, F. (2018). Social robots for education: A review. Science robotics, 3(21).

[6] Belpaeme, T., Vogt, P., Van  den  Berghe, K., Bergmann, K., Göksun, T., De Haas, M., Kanero, J., Kennedy, J., Küntay, A., Oudgenoeg-Paz O., ve diğerleri. (2018). Guidelines for designing social robots as second language tutors. International Journal of Social Robotics, 1–17.

 [7] Chang, C. W., Lee, J. H., Chao, P. Y., Wang, C. Y., ve Chen, G. D. (2010). Exploring the possibility of using humanoid robots as instructional tools for teaching a second language in primary school. Journal of Educational Technology & Society, 13(2), 13-24.

[8] Chin, K. Y., Wu, C. H., ve Hong, Z. W. (2011). A humanoid robot as a teaching assistant for primary education.  2011 Fifth International Conference on Genetic and Evolutionary Computing, 21-24.

[9] Deshmukh, A., Jones, A., Janarthanam, S., Foster, M. E., Ribeiro, T., Corrigan, L. J., ... ve Castellano, G. (2015). Empathic robotic tutors: map guide.  Proceedings of the Tenth Annual ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction Extended Abstracts, 311-311.

[10] Dautenhahn, K. (2013). Human-robot interaction. The Encyclopedia of Human-Computer Interaction, 2nd Ed.

[11] DeWit, J.,  Schodde, T., Willemsen, B., Bergmann, K.,  de Haas, M.,  Kopp, S.,  Krahmer, E., ve Vogt, P. (2018). The effect of a robot’s gestures and adaptive tutoring on children’s acquisition of second language vocabularies.  Proceedings of the 2018 ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction, ACM, 50–58.

 [12] Edwards, C., Edwards, A., Spence, P. R., ve Lin, X. (2018). I, teacher: using artificial intelligence (AI) and social robots in communication and instruction. Communication Education, 67(4), 473-480.

 [13] Ghallab, M., ve Ingrand, F. (2020). Robotics and artificial ıntelligence. a guided tour of artificial intelligence research: Volume III: Interfaces and Applications of Artificial Intelligence, 389.

[14] Glenberg, A. M. (2008). Embodiment for education. Handbook of cognitive science: An embodied approach, 355–372.

 [15] Kanda, T., Hirano, T., Eaton, D., ve Ishiguro, H. (2004). Interactive robots as social partners and peer tutors for children: A field trial. Human–Computer Interaction, 19(1-2), 61-84.

[16] Kennedy, J., Baxter, P., Senft,E., VE Belpaeme, T. (2016). Social Robot Tutoring for Child Second Language Learning. Proc of the 11th ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction, ACM, 67–74.

 

[17] Kennedy, J., Lemaignan, S., Montassier, C., Lavalade, P., Irfan, B.,  Papadopoulos, F., Senft, E., Belpaeme, T. (2017). Child speech recognition in human-robot interaction: Evaluations and recommendations. Proceedings of the 2017 ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction, 82–90.

 [18] Köse, H., Uluer, P., Akalın, N., Yorgancı, R., Özkul, A., ve Ince, G. (2015). The effect of embodiment in sign language tutoring with assistive humanoid robots. International Journal of Social Robotics, 7(4), 537-548.

[19] Leite, I., McCoy, M., Lohani, M., Ullman, D., Salomons, N., Stokes, C., Rivers, S., VE Scassellati, B. (2015). Emotional Storytelling in the Classroom: Individual versus Group Interaction between Children and Robots. ACM Press, 75–82.

[20] Lemaignan, S., Garcia, F., Jacq, A., Dillenbourg, P. (2017). From real-time attention assessment to “with-me-ness” in human-robot interaction.Proceedings of the 11th ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction.

[21] Leyzberg, D., Spaulding, S., Toneva,M., ve Scassellati, B. (2012). The physical presence of a robot tutor increases cognitive learning gains.  Proc of the 34th Annual Conf of the Cognitive Science Society.

 [22] Lin, P., Abney, K., ve Bekey, G. (2011). Robot ethics: Mapping the issues for a mechanized world. Artificial Intelligence, 175(5-6), 942-949.

[23] Macedonia, M., Bergmann, K., ve Roithmayr, F. (2014). Imitation of a pedagogical agents gestures enhances memory for words in second language. Science Journal of Education, 2(5), 162-169.

[24] Macedonia, M., ve von Kriegstein, K. (2012). Gestures enhance foreign language learning. Biolinguistics, 6(3-4), 393-416.

 [25] Marulis, L. M., ve Neuman, S. B. (2010). The Effects of Vocabulary Intervention on Young Children’s Word Learning: A Meta-Analysis. Rev Educ Res, 80(3), 300-335.

[26] Masson, O., Baratgin, J., Jamet, F., Ruggieri, F., ve Filatova, D. (2016). Use a robot to serve experimental psychology: Some examples of methods with children and adults. 2016 International Conference on Information and Digital Technologies (IDT), 190-197.

[27] McNeill, D. (1992). Hand and mind: What gestures reveal about thought. University of Chicago press.

[28] Mubin, O., Stevens, C. J., Shahid, S., Al Mahmud, A., ve Dong, J. J. (2013). A review of the applicability of robots in education. Journal of Technology in Education and Learning, 1(209-0015), 1-7.

[29] Mwangi, E., Diaz, M., Barakova, E., Catala, A., ve Rauterberg, M. (2017). Can children take advantage of nao gaze-based hints during gameplay?Proceedings of the 5th international conference on human agent interaction, 421-424.

 [30] Noah, L. (2021). Robots help children with autism and other disorders.

https://www.rootdroids.com/robots-help-children-with-autism-and-other-disorders/

[31] Papakostas, G. A., Sidiropoulos, G. K., Papadopoulou, C. I., Vrochidou, E., Kaburlasos, V. G., Papadopoulou, M. T., ... ve Dalivigkas, N. (2021). Social Robots in Special Education: A Systematic Review. Electronics, 10(12), 1398.

[32] Pezzulo, G.,  Barsalou, L. W., Cangelosi, A., Fischer, M. H.,  McRae, K., ve Spivey, M. (2013). Computational grounded cognition: a new alliance between grounded cognition and computational modeling. Frontiers in psychology, 3(3), 612.  

[33] PHYS ORG. (2017). Robots to help children with autism. https://phys.org/news/2017-06-robots-children-autism.html

[34]  Saerbeck, M., Schut, T., Bartneck, C., ve Janse, M. D. (2010). Expressive Robots in Education: Varying the Degree of Social Supportive Behavior of a Robotic Tutor.  Proc of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems, ACM, 1613–1622.

 [35] Şen, N. (2021). Özel eğitimde insansı robotlar. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi,32, 832-842.

[36] Tanaka, F., ve Matsuzoe, S. (2012). Children teach a care-receiving robot to promote their learning: Field experiments in a classroom for vocabulary learning. Journal of Human-Robot Interaction, 1(1), 78-95.

[37] Tomasselo, M., ve Todd, J. (1983). Joint attention and lexical acquisition style. First Lang, 4, 197-212. [36] Tellier, M. (2008). The effect of gestures on second language memorisation by young children. Gestures in Language Development, 8(2), 219-235.

[38] Van Der Drift, E. J., Beun, R. J., Looije, R., Henkemans, O. A. B., ve Neerincx, M. A. (2014). A remote social robot to motivate and support diabetic children in keeping a diary. 2014 9th ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction (HRI), 463-470.

[39] VanLehn, K. (2011). The relative effectiveness of human tutoring, intelligent tutoring systems, and other tutoring systems. Educational Psychologist, 46(4), 197-221.

 [40] Vogt, P., van den Berghe, R., de Haas, M., Hoffmann, L., Kanero, J., Mamus, E., ve diğerleri  (2019). Second language tutoring using social robots. A large-scale study. 2019 14th ACM/IEEE International Conference on Human-Robot Interaction (HRI) (Daegu). doi: 10.1109/HRI.2019.8673077

 [41] Vogt, P., de Haas, M., de Jong, C., Baxter, P., ve Krahmer, E. (2017). Child-robot interactions for second language tutoring to preschool children. Front. Hum. Neurosci, 11(73). doi: 10.3389/fnhum.2017.00073

[42] Yadollahi, E., Johal, W., Paiva, A., ve Dillenbourg, P. (2018). When deictic gestures in a robot can harm child-robot collaboration.  Proceedings of the 17th ACM Conference on Interaction Design and Children, 195-206.

 [43] Westlund, J. K., Dickens, L., Jeong, S., Harris, P., DeSteno, D., ve Breazeal, C. (2015). A comparison of children learning new words from robots, tablets, & people.  Proceedings of the 1st international conference on social robots in therapy and education.

 [44]  Westlund, J K., ve Breazeal, C. (2015). The Interplay of Robot Language Level with Children’s Language Learning during Storytelling. ACM Press, 65–66.

 

Yazar: Fadime Kezer

Editörler: Berna Kurt, Fatma Güldoğan